Pancreaskanker is de derde frequentste doodsoorzaak door tumoren in Europa en zorgt voor 2,8 procent van alle kankers bij de man en voor 3,4 prodent bij de vrouw. De prognose blijft ondanks alle vooruitgang de laatste decennia nog altijd heel slecht. In de hele groep pancreastumoren is de 5-jaars overleving na diagnose 5-10 procent. Een vroegtijdige diagnose en een multidisciplinaire aanpak van chirurgie in combinatie met chemotherapie kan deze prognose doen stijgen naar 20 procent 5-jaars overleving. Enkel patienten zonder metastasen op afstand en zonder invasie van de grote centrale aanvoerende bloedvaten komen in aanmerking voor resectie, wat neerkomt op slechts 25-30 procent van alle patiënten met pancreastumoren.
Complexe chirurgie
De morbiditeit en mortaliteit van pancreaschirurgie en dan vooral van een duodenohemipancreatectomie of Whippleprocedure ligt nog altijd vrij hoog. De relatie tussen volume en outcome van complexe chirurgie is al heel lang duidelijk en sinds 2014 werd door het Kenniscentrum (KCE) de centralisatie van pancreas- en slokdarmchirurgie voorbereid. Op 17 december 2018 publiceerde het KCE de selectiecriteria zowel qua randvoorwaarden als qua aantallen.
De ondergrens werd bepaald op 20 Whippleprocedures voor pancreas en op 20 slokdarmresecties voor de slokdarm chirurgie met groeipotentieel tot 75 over drie jaar.
Zorgtraject
Preoperatieve investigatie en eventuele neoadjuvante therapie gebeurt in het centrum van diagnostiek en na overleg wordt de patiënt die in aanmerking komt voor chirurgie verwezen naar het referentiecentrum.
Voor pancreas is dit AZ Sint Jan, voor slokdarm AZ Delta.
De ingreep en de volledige hospitalisatie postoperatief vindt plaats in het referentiecentrum. De postoperatieve follow-up gebeurt terug in het verwijzend centrum vanaf de eerste week na ontslag. Dit geldt uiteraard ook voor de eventuele nabehandeling.
Aanbod aan pathologie
De zeer goede samenwerking maakt dat sinds het begin van het consortium voor beide pathologieen meer ingrepen zijn gebeurd dan de som van de individuele centra voor de consortiumvorming.
Er zijn in het eerste jaar 70 pancreasingrepen uitgevoerd en meer dan 50 slokdarmingrepen, wat beduidend hoger is dan de gevraagde minimumaantallen vanuit het KCE.(cfr zwarte lijn in de figuur)
De figuur toont het aantal pancreasingrepen van alle deelnemende centra.
De groei binnen het consortium is zichtbaar vanaf 2018, bij de voorbereiding van het project, waar de aantallen stijgende zijn en zal zich vermoedelijk verder doorzetten de komende jaren. De grens van 20 vooropgestelde pancreaskopresecties wordt ruimschoots gehaald.
Resultaten
De erkenning en het behoud van deze erkenning valt of staat natuurlijk niet alleen maar met het al dan niet bereiken van de gevraagde minimumaantallen voor de ingrepen. De outcome is op zijn minst een even belangrijk parameter en de evaluatie gebeurt vanuit het KCE. De dataregistratie van de pre-, peri- en postoperatieve gegevens gebeurt zeer uitgebreid en is verplicht op dag 100 van iedere ingreep in een centrale database.
Registratiefeedback en rapportering vanuit de overheid gebeurde eind december 2020 voor het eerste volledige jaar van de consortiumwerking.
Het officiele gepubliceerde rapport is op heden nog niet ter beschikking. Een aantal gegevens uit het rapport zijn wel al beschikbaar en aangevuld met onze eigen analyse van de patiëntendata. Vanaf het eerste jaar al geeft dit een positief beeld van de werking van het consortium.
Bij analyse van de aantallen pancreasresecties voor maligne indicatie nemen we in België als consortium de 4de positie in (het rode balkje in onderliggende grafiek).