Acne

Acne vulgaris, de medische term voor jeugdpuistjes, is een veelvoorkomende huidaandoening die vooral voorkomt in de puberteit. Onderzoek toont aan dat tot 85 procent van de mensen tussen de 12- en 24 jaar hiermee te maken krijgt.

Acne is een onschuldige aandoening die bij de meeste mensen vanzelf zal verdwijnen, meestal voor het 25ste levensjaar. Maar de aandoening kan ook aanhouden tot op oudere leeftijd. Ook dient de term “onschuldig” voorzichtig gebruikt te worden, gezien de mogelijk ingrijpende psychosociale gevolgen en de impact op de levenskwaliteit bij deze jonge patiënten. Bovendien kan ernstige acne tot levenslang aanhoudende littekens en huidonregelmatigheden leiden.

Acne vulgaris is de meest voorkomende vorm van acne.

Symptomen zijn

• mee-eters (comedonen),
• pukkels
• puistjes

Bij acne is er sprake van een ontstekingsreactie van de huid rondom de talgklieren. Talg houdt het haar en de opperhuid vettig, met enerzijds het tegengaan van uitdroging van de huid en anderzijds het optreden van een waterafstotend effect. 
De grootste talgklieren komen voor in de behaarde hoofdhuid, het gezicht en de bovenste delen van de borst en rug. Dit zijn niet toevallig de typische lokalisaties van acne vulgaris.
Er zijn verschillende factoren die de hoeveelheid geproduceerde talg bepalen, waaronder erfelijkheid, mannelijke hormonen (die zowel bij jongens als meisjes tijdens de puberteit zullen stijgen), geslacht, leeftijd en voeding.

Onder invloed van de puberteit treden talrijke hormonale veranderingen op met als gevolg stijging van de talgklierproductie. Patiënten met acne hebben door deze toename van talg vaak eveneens een vette/glimmende huid. Volgend op de overproductie zullen de afvoergangen van de talgklieren verstopt geraken, met vorming van de zogenaamde mee-eter. Door verdere productie van talg kan de klierfollikel scheuren met het ontstaan van een ontstekingsreactie. Dit zal op zijn beurt aanleiding geven tot ontwikkeling van de typische pukkels en puistjes bij acne.

Ook kan een rol weggelegd worden voor bacterieën. De overproductie van talg leidt tot een vermenigvuldiging van de acnebacterie. Deze kiem draagt bij tot de ontstekingsreactie.

Mythes

Acne is voedingsgerelateerd
Er wordt vaak onterecht een verband gelegd tussen het optreden van acne en vette voeding zoals chocolade en fastfood. Onderzoek kan deze associatie echter niet bevestigen.
Recente studies lijken wel een verband aan te tonen tussen acne enerzijds en voeding met suiker en melkproducten. De bewijskracht hiervan is echter te laag om het aanraden van een dieet met vermijden van dergelijke voeding te rechtvaardigen. 

Acne is een gevolg van vitaminetekort
Ook dit is een mythe die vaak leidt tot het onterecht innemen van vitaminepreparaten tegen acne.

Acne is een gevolg van slechte hygiëne
Integendeel: de kans op een geïrriteerde huid is groter bij te veel reinigen van de huid met agressieve reinigingsproducten. Toch kan het dagelijks wassen van de huid met warm water en een reinigende wasgel voor een vette huid aangeraden worden.

Acne is gerelateerd aan infecties
Acne is geen infectieziekte en is niet besmettelijk.

De diagnose wordt gesteld door aantonen van pukkels, puistjes en de aanwezigheid van mee-eters.
Op basis van het aantal puistjes en de uitgebreidheid ervan kan de acne ingedeeld worden in mild, matig en ernstig. De aanwezigheid van littekens wordt hierbij ook in rekening gebracht.

Algemene maatregelen

Vermijd overmatig wassen van de huid en vermijd agressieve reinigingsproducten. Het dagelijks mild wassen van de huid met warm water en een reinigende wasgel voor vette huid zonder te schuren of te scrubben is aan te raden. Scrubben kan  bij een vette huid in combinatie met voornamelijk mee-eters.

Vermijd het peuteren aan de huid. Daardoor kunnen littekens en een verergering van de ontstekingsreactie ontstaan.
Professionele behandeling van de mee-eters kan door een ervaren schoonheidsdeskundige.

Ondanks een initieel gunstig effect van zonlicht op acne, wordt zonnebank en overmatige zonblootstelling afgeraden. Enerzijds zal door de UV-stralen de huid verdikken waardoor er meer mee-eters ontstaan, en anderzijds is een te hoge blootstelling aan zonlicht een risicofactor voor het optreden van huidkanker. Bovendien leiden verschillende acnebehandelingen tot een verhoogde gevoeligheid voor zonlicht.

Medicatie

Geneesmiddelen voor uitwendig gebruik

- middelen die de verstopping van de afvoergang van de talgklieren tegengaan

   beschikbaar als crème, gel of lotion

   Een belangrijke nevenwerking is irritatie van de huid en daarom wordt frequent gekozen voor een voorzichtige opstart met geleidelijk verhogen van de concentratie en de frequentie van applicatie. 

- antibacteriële middelen.

   antibiotica
    een belangrijk nadeel is het risico op resistentievorming 

Geneesmiddelen voor inwendig gebruik

Indien de behandeling met uitwendige middelen faalt of indien er sprake is van een ernstige acne, kan gekozen worden voor inname van geneesmiddelen. .

- systemische antibiotica
  naast de lokale behandeling met antibiotica, kan hiervoor worden gekozen. De gebruikelijke therapieduur met inname van antibiotica is drie maanden.

-  isotretinoïne, een product verwant aan vitamine A-zuur
   bij patiënten met een ernstige vorm van acne. Isotretinoïne leidt tot een daling van de talgklierproductie met vaak een spectaculaire opklaring van de acne die meestal blijvend is.

  Een mogelijke bijwerking is een uitdroging van de lippen en de huid.
  Gezien de lange duur van een kuur met isotretinoïne en de verwerking van het geneesmiddel door de lever, zal tijdens de behandeling regelmatig het bloed worden gecontroleerd.
  Ook mag er tijdens inname en tot twee maanden nadien geen zwangerschap optreden gezien risico op misvormingen van de foetus.
  Het vermijden van de zon tijdens de behandeling is een vereiste.

-  anticonceptiepil bij meisjes met acne
   Er zijn verschillende anticonceptiva die een anti-mannelijk hormoon effect hebben en zo leiden tot een vermindering van de acne.

Verdere verloop

Het kan twee tot drie maanden duren voordat de behandeling leidt tot een tevredenstellend resultaat en bovendien dient elke behandeling langdurig en strikt toegepast te worden. Elke vorm van acne kan behandeld worden met een goed bewezen effect om het risico op littekens te beperken. Littekens kunnen op termijn behandeld worden met een peeling, (micro-) dermabrasie of laserablatie.

https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/acnevulgaris.htm

https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/acne/

Info: dienst haar- en huidziekten, 23 september 2020