Symptomen
Normaal verliest een mens 50 tot 100 haren per dag. Als u meer haar verliest, zal u dat merken tijdens het kammen. Bij het uitvallen van haren op de behaarde hoofdhuid kunnen er kale zones optreden of kan de haaruitval zich verspreiden over de hele hoofdhuid. Ook de huid zelf kan aangetast zijn en roodheid of schilfering vertonen.
Drie fasen van haargroei
Haren groeien in drie fasen, dus zijn er op een bepaald moment zowel haren die in de eerste als in de tweede en derde fase zitten.
Allereerst maken de haren een groeifase door. Gemiddeld zitten bij mannen 85 procent en vrouwen 95 procent van de haren in de deze eerste fase. Het verschil in percentages komt omdat de fase bij vrouwen langer duurt. Deze groeifase kan zo’n één tot zes jaar duren, afhankelijk van de plaats op het lichaam. Zo zullen bijvoorbeeld haren op de armen sneller overgaan naar de volgende fase en dus korter zijn.
Dan komt er een overgangsfase van ongeveer drie weken. Het haartje is gestopt met groeien en maakt zich klaar om uit te vallen. Minder dan 1 procent van de haren zitten in deze fase.
Tot slot is er de fase waarbij het oude haartje uitvalt. Ondertussen begint een nieuw haartje zich te vormen in de haarzak. Zo’n 10 procent van de haren zitten in deze fase die ongeveer drie maanden duurt.
Oorzaken
Types haarverlies
Er zijn talloze oorzaken die aan de basis kunnen liggen van haarverlies. Er zijn 2 vormen:
Haarverlies zonder verlittekening
Deze vorm is niet definitief aangezien de haarzakjes nog intact blijven.
Telogeen effluvium
Telogeen effluvium is,een proces waarbij de haren te vroeg overgaan in de laatste van de 3 fases van de haargroei. Hierdoor krijgt men haaruitval verspreid over de hele hoofdhuid.
Bij de acute vorm treedt plots haarverlies op door stress, ziekte, ondervoeding, hormonale veranderingen, medicatie of bestraling.
De chronische vorm stelt zich geleidelijk in en duurt langer dan zes maanden. Dit komt meestal door ziekte, ondervoeding of medicatie.
Telogeen effluvium zal vanzelf herstellen indien de oorzaak wordt aangepakt.
Alopecia androgenetica
Alopecia androgenetica is een overerfbare gevoeligheid die zowel langs vaders- als moederskant kan worden meegekregen. Het komt voornamelijk voor bij mannen. Zo zal 60-70 procent van de mannen hier vroeg of laat mee te maken krijgen. Dihydrotestosteron is een mannelijk hormoon dat haargroei kan stimuleren of afremmen, afhankelijk van de plaats op het lichaam en andere factoren. Ter hoogte van de behaarde hoofdhuid en voorste haargrens remt dit de groei af. Mensen met alopecia androgenetica zijn extra gevoelig voor dihydrotestosteron waardoor zijn effect wordt versterkt.
Alopecia areata
Alopecia areata is een vorm van haarverlies waarbij er kale plekken ontstaan op het behaarde hoofd of in de baard. Als u goed kijkt, ziet u vaak afgebroken haartjes aan de randen van die kale zones. Hoewel men een auto-immuun mechanisme vermoedt, is de exacte oorzaak hiervan nog niet bekend. Mogelijks speelt ook erfelijkheid een rol.
Bij 35-50 procent herstelt de haargroei spontaan binnen het jaar. Nieuwe haartjes kunnen een witte kleur hebben. Na verloop van tijd keert de oorspronkelijke haarkleur terug.
Haarverlies met verlittekening
Dan gaan de haarzakjes definitief kapot. Dit betekent dat de haaruitval meestal onomkeerbaar is. Het is dan ook belangrijk deze diagnoses vroegtijdig te stellen.
Lichen planopilaris
Lichen is de meest voorkomende vorm binnen de groep haarverlies met verlittekening. Hierbij krijgt men kale plekken op het behaarde hoofd (lichen planopilaris). Meestal begint het haarverlies bovenaan op het hoofd en breidt zich dan uit naar de haargrenzen toe. Op de hoofdhuid kan men ook roodpaarse papeltjes bemerken. Dit kan een jeukend of branderig gevoel geven.
Er bestaat een bijzondere vorm van lichen die voornamelijk optreedt bij postmenopauzale vrouwen: frontale fibroserende alopecie. Bij deze vorm is er een regressie van de voorste haarlijn naar achter toe.
Vermits deze vormen de haren definitief vernietigen, is het belangrijk een vroegtijdige diagnose te stellen.
Lupus
Lupus is een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem de huid of andere organen aanvalt. Indien enkel de huid wordt aangetast, spreekt men van huidlupus. Indien meerdere organen meespelen, spreekt men van systemische lupus.
Lupus komt voornamelijk voor bij vrouwen tussen de tien en dertig jaar. Bij huidlupus ontstaan er rode vlekken, verhevenheden en/of schilfers op plaatsen die veel aan de zon blootgesteld worden. Indien dit op de behaarde hoofdhuid voorkomt, gaan de vlekken gepaard met verlittekenend haarverlies.
Onderzoeken
Er zijn verschillende methoden om het type haaruitval te bepalen.
Dermatoscopie
Een dermatoscoop is een soort vergrootglas waarmee de dermatoloog meer details kan zien van de huid en haren.
Trektest
Hierbij trekt de dokter zacht aan de haren om te evalueren hoeveel haren meekomen.
Trichogram
Enkele haren worden bekeken onder de microscoop. Zo kan men per haartje zien in welke fase deze zit. Op die manier wordt een beeld verkregen van de procentuele verhoudingen van de verschillende fasen.
Kaliumhydroxide preparaat:
Aangezien schimmelinfecties ook haarverlies kunnen veroorzaken, is het soms aangewezen een aantal huidschilfers af te schrapen voor onderzoek. De schilfers worden gemengd met een kaliumhydroxideoplossing en microscopisch onderzocht op schimmel.
Bloedonderzoek
Een bloedafname voor nader onderzoek.
Weefselonderzoek
Hierbij snijdt men een klein stukje huid weg om te onderzoeken onder de microscoop.
Behandeling
Behandeling bij haarverlies is afhankelijk van de oorzaak en het type haarverlies. De arts kan u lokale producten of zelfs medicatie voorschrijven. Bij het hernemen van de haargroei zullen kleine haartjes geleidelijkaan opkomen.
Als het haarverlies onomkeerbaar is, kan een professionele pruik een oplossing zijn of kunt u haartransplantatie overwegen. Bespreek de mogelijke behandelingsopties met de dermatoloog.
Info: dienst haar- en huidziekten, 23 september 2020