Netelroos is een huidreactie met een vochtophoping in de bovenste laag van de huid tot gevolg, doordat de kleine haarvaatjes verwijden waardoor een rode vlek ontstaat. Daarna is er lekkage van het vocht uit de haarvaatjes in de weefsels waardoor de huid bleek wordt.
Het komt het vaakst voor bij kinderen van 1 tot 4 jaar.
Symptomen
- Hevig jeukende verheven rode vlekken op de huid, te vergelijken met de vlekken die je op de huid krijgt door contact met een brandnetel.
- De vlekken verschijnen en verdwijnen snel
- Van een speldenkop groot tot enige centimeter
- Kan overal op het lichaam voorkomen
- Soms ook angio-oedeem: plotse pijnlijke zwelling van gelaat, lippen, tong, handen, voeten en genitalia die 24 tot 72 uur kan aanhouden
Dit is vervelend maar niet schadelijk.
Oorzaken
Netelroos wordt veroorzaakt door stoffen die vrijkomen uit mestcellen in de huid en slijmvliezen.
Mestcellen zijn opslagplaatsen voor onder meer histamine. Deze stof zorgt voor verwijding van de haarvaatjes, vochtophoping en jeuk.
Prikkels die een netelroosaanval kunnen uitlokken. (Vaak is er echter geen uitlokkende prikkel te vinden).
Allergische prikkels
Bij een allergische prikkel maakt het lichaam speciale antistoffen tegen de prikkelende stof. Deze antistoffen activeren dan de mestcel die histamine en andere stoffen vrijstelt.
Bekende prikkels zijn:
- geneesmiddelen: ontstekingsremmers, penicilline (en andere antibiotica),…
- voedingsmiddelen: eieren, schaaldieren, fruit, pindanoten, maar ook smaakversterkers, conserveringsmiddelen, kleurstoffen…
- insectengi: wesp, bij…
Bij een echte allergische prikkel treedt de netelroos op in minder dan 1 uur.
Niet-allergische prikkels
Deze prikkels kunnen via verschillende mechanismen leiden tot de vrijstelling van histamine en andere stoffen uit de mestcellen.
Voorbeelden zijn:
- niet-allergische overgevoeligheid of intolerantie voor bepaalde geneesmiddelen: ontstekingsremmers, penicilline (en andere antibiotica), opiaten (bv. morfine), röntgencontrastmiddelen…
- virale of koortsende infectie (vnl. bij kinderen)
- autoreactiviteit (antilichamen tegen de mestcel)
- histaminevrijzettende voeding bv. schaaldieren,tomaten,…
- fysische prikkels:
- opwarmen
- afkoelen van de huid
- krabben
- kan uitgelokt worden door met een stomp voorwerp een lijn te trekken op de rug
- blootstelling aan zonlicht
- lokale druk op de huid
- lichaamsinspanning
- zelden bij contact met water
Onderzoek
- Huidonderzoek door de arts
- Luisteren naar de het verhaal van de patiënt
Als de klachten bij het bezoek aan de arts zijn verdwenen, informeert de arts naar de omstandigheden waarin de klachten zijn opgetreden en wordt nagegaan welke factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van de huidreactie.
Pas wanneer de aandoening hardnekkig blijkt te zijn, kan verder onderzoek nodig zijn. - Provocatietest, een test om de symptomen uit te lokken.
Dit gebeurt als er een fysische oorzaak wordt vermoed.
Bv. een ijsblokjestest bij verdenking op een allergie door contact met kou - Allergieonderzoek bij vermoeden van allergie
Bv. huidtesten of bloedonderzoek
Behandeling
Medicatie
De eerste keuze behandeling is een antihistaminicum. Dit is een geneesmiddel die de werkzaamheid van de stof “histamine” blokkeert.
Voor kinderen wordt dit meestal voorgeschreven in siropen, voor volwassenen in tabletten of capsules.
Naast een antihistaminicum kan ook gebruik gemaakt worden van een jeukstillende lotion.
De chronische vormen van unetelroos vereisen soms een langdurig gebruik van antihistaminica of een combinatie met andere geneesmiddelen.
Meestal is de huidreactie van korte duur en gaat deze vanzelf over. Toch zijn er mensen waarbij de huidreactie hardnekkiger is. De reactie blijft maanden aanwezig of keert telkens terug. Het is belangrijk te weten dat we voldoende behandelingsmogelijkheden ter beschikking hebben om een patiënt symptoomvrij te krijgen zolang de ziekte niet uitgedoofd is.
Info: dienst huid- en haarziekten, 30 september 2020